Iran thề trả đũa Mỹ, “chảo lửa” Trung Đông tăng nhiệt

Giới phân tích đặt ra nhiều khả năng khác nhau về sự đáp trả của Tehran sau cuộc không kích của Mỹ khiến một đại tướng Iran thiệt mạng...

Iran ngày 3/1 thề trả đũa Mỹ về vụ không kích khiến chỉ huy quân đội cấp cao nhất của nước này, đại tướng Quassem Soleimani, thiệt mạng.

Theo tin từ CNBC, Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif của Iran cảnh báo rằng cuộc tấn công có chủ đích nhằm gây ra cái chết của tướng Soleimani là "cực kỳ nguy hiểm và một hành động leo thang căng thẳng xuẩn ngốc".

Lãnh đạo Iran đồng loạt lên tiếng

"Mỹ phải chịu trách nhiệm cho tất cả những hậu quả từ chủ nghĩa phiêu lưu của họ", ông Zarif viết trên mạng xã hội Twitter.

Ông Soleimani, chỉ huy đơn vị đặc biệt Quds Force thuộc lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran, thiệt mạng trong một cuộc không kích của quân đội Mỹ nhằm vào sân bay quốc tế ở thủ đô Baghdad của Iraq. Lầu Năm Góc ngày 2/1 tuyên bố rằng cuộc tấn công này được thực thi theo lệnh của Tổng thống Donald Trump.

Bộ Ngoại giao Mỹ coi Quds Force của Iran là một tổ chức khủng bố nước ngoài, và ông Soleimani bị cho là người gây ra cái chết của hàng trăm binh sỹ Mỹ và liên quân. Theo Lầu Năm Góc, vị tướng này chính là người phê chuẩn cuộc tấn công nhằm vào đại sứ quán Mỹ ở Baghdad vào đêm giao thừa 31/12.

"Một cuộc báo thù không khoan nhượng sẽ được thực thi cho vụ ám sát bất công nhằm vào ông Soleimani… Chúng ta sẽ báo thù tất cả những kẻ dính líu và chịu trách nhiệm về vụ ám sát ông ấy", thông tấn nhà nước Iran IRNA dẫn lời Bộ trưởng Bộ Quốc phòng nước này Amir Hatami.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói cái chết của tướng Soleimani sẽ làm cho Iran "quyết tâm hơn" trong sự phản kháng lại nước Mỹ.

"Sự hy sinh của ông Solamani sẽ khiến Iran càng quyết tâm hơn trong việc chống lại chủ nghĩa bành trướng của Mỹ và bảo vệ các giá trị Hồi giáo của chúng ta", ông Rouhani phát biểu trên truyền hình quốc gia. "Không còn nghi ngờ gì nữa, Iran và các quốc gia yêu tự do trong khu vực sẽ báo thù".

Lãnh tụ tối cao của Iran, đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei, tuyên bố 3 ngày quốc tang để tưởng nhớ tướng Soleimani, và nói rằng những người chịu trách nhiệm về cái chết của vị tướng này sẽ đối mặt với sự báo thù mạnh mẽ.

Iran có thể báo thù thế nào?

Giới phân tích cũng cảnh báo về khả năng có động thái đáp trả từ Tehran.

"Lãnh đạo Iran có lòng tự tôn cao và sẵn sàng chấp nhận rủi ro", một báo cáo của công ty phân tích Eurasia Group nhận xét. "Chúng tôi dự báo các cuộc đụng độ ở cấp độ từ thấp tới vừa sẽ kéo dài trong vòng ít nhất 1 tháng và có khả năng sẽ giới hạn ở Iraq. Các nhóm du kích do Iran hậu thuẫn sẽ tấn công các căn cứ của Mỹ và một số binh sỹ Mỹ sẽ thiệt mạng, và Mỹ sẽ đáp trả bằng các cuộc tấn công ở Iraq".

Báo cáo này cũng cho rằng cuộc báo thù của Iran "sẽ không tới mức mà chúng tôi cho là một cuộc chiến tranh", và nói "khả năng xảy ra chiến tranh là 40%".

"Đây là một sự kiện mang tính bước ngoặt trong cuộc xung đột giữa Iran và Mỹ ở Trung Đông", nhà phân tích Emily Hawthorne thuộc Stratfor nhận định với CNBC về cuộc không kích của Mỹ khiến vị tướng Iran thiệt mạng.

Trước cuộc tấn công này, căng thẳng giữa Mỹ với Iran đã gia tăng vào hôm Chủ nhật tuần trước sau khi lực lượng Mỹ thực hiện các cuộc không kích chính xác nhằm vào các nhóm du kích do Iran hậu thuẫn tại 5 địa điểm ở Iraq và Syria. Các cuộc không kích của Mỹ được cho là đã khiến 25 chiến binh của Kataeb Hezbollah, một nhóm du kích do Iran hậu thuẫn ở Iraq, thiệt mạng.

Sau đó, các nhóm du kích do Iran hậu thuẫn ở Iraq đã tấn công vào đại sứ quán Mỹ ở Baghdad vào đêm giao thừa và phóng hỏa khu vực lễ tân. Đáp trả vụ tấn công, ông Trump triển khai thêm 750 binh sỹ Mỹ tới Trung Đông.

Các nhà phân tích của Eurasia nói rằng Iran có thể "nối lại việc gây khó khăn cho hoạt động đi lại của tàu bè thương mại ở Vùng Vịnh và có thể tiến hành tập trập quân sự để gây gián đoạn vận tải biển trong khu vực".

"Xa hơn việc trả đũa, mục tiêu cuối cùng của Iran ở Iraq sẽ là làm cho lực lượng Mỹ không thể hiện diện tiếp diễn tại nước này", báo cáo của Eurasia viết. "Khó có chuyện Iran sẽ ngay lập tức tấn công các cơ sở dầu lửa của Saudi Arabia hay UAE hay các căn cứ của Mỹ ở Saudi Arabia, UAE, Bahrain hay Qatar. Nếu Iran làm vậy, các nước Vùng Vịnh sẽ đoàn kết chống lại Iran. Vì thế, thay vì làm như thế, Iran sẽ trút sự giận dữ của mình vào Washington trong ngắn hạn".

Nhà phân tích cấp cao Matthew Bey thuộc Stratfor thì cho rằng sự trả đũa từ Iran có thể dẫn tới "một cuộc đối đầu lớn ở Iraq" giữa Mỹ và Iraq. "Một khả năng cao hơn là Iran lại hậu thuẫn các cuộc tấn công nhằm vào hạ tầng dầu lửa ở Vịnh Persia và phần còn lại của Trung Đông", ông Bey nói.

Cũng theo vị chuyên gia này, Iran có khả năng và sẵn sàng tấn công các vị trí huyết mạch trong ngành dầu lửa của Saudi Arabia. "Nếu căng thẳng tiếp tục leo thang, Iran chắc chắn sẽ nghĩ đến việc triển khai các cuộc tấn công như vậy", ông Bey nhận xét với CNBC.