Thị trường phân bón sẽ biến động theo chiều hướng nào?

Sau khi lập đỉnh vào tháng 4/2022, liệu cung - cầu thị trường phân bón thế giới sẽ cân bằng và giá sẽ bình ổn trở lại không, hay tiếp tục neo cao?

Theo Hiệp hội Phân bón thế giới (IFA), công suất thiết kế các nhà máy urê trên toàn cầu là 216 triệu tấn, trung bình vận hành ở tải 80%, tương đương với 172 triệu tấn và đáp ứng nhu cầu hàng năm.

Năm 2021 ghi nhận công suất trung bình của các nhà máy chỉ đạt 78,6%. Đây là mức thấp nhất trong vòng 2 thập kỷ do việc gián đoạn nguồn cung năng lượng trong năm qua và việc đóng cửa một số nhà máy phân urê do thiếu nguyên liệu (ở châu Âu), thiếu lao động, máy móc thiết bị sửa chữa vì ảnh hưởng của COVID-19.

Bên cạnh đó, nhu cầu về phân bón cũng giảm nhẹ do giá phân bón tăng nhanh hơn giá bán nông sản, chưa kể việc biến đổi khí hậu cũng góp phần làm giảm diện tích canh tác ở nhiều khu vực.

Tại Hội nghị IFA năm nay, các dự báo ghi nhận, năm 2023 nhu cầu phân bón toàn cầu sẽ hồi phục nhẹ, ở mức từ 1,2% - 1,9%. Nguyên nhân chính là sau đại dịch, sản xuất nông nghiệp đã tăng trở lại. Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt lương thực do căng thẳng Nga – Ukraine khiến nhiều quốc gia sẽ phải gia tăng diện tích canh tác để tự túc lương thực thay vì nhập khẩu như trước đây.

Hiện giá urê tại khu vực đã giảm từ trên 800 USD xuống còn khoảng 620 USD/tấn FOB, nhưng Kali, DAP vẫn xoay quanh mức 950-1.000 USD/tấn FOB – là mức rất cao so với khả năng chi trả của nông dân hiện tại.

Dự báo trong thời gian tới, giá DAP, Kali sẽ giảm mạnh còn giá urê sẽ ổn định xoay quanh mức giá 600 USD/tấn FOB. Giá urê sẽ khó có thể giảm thêm, do giá thành sản xuất tại hầu hết các khu vực đều đã tăng so với 2021.

Đến nay, các quốc gia tại châu Âu và Mỹ Latinh đang phải nhập khẩu urê ở mức 740 USD/tấn (giá CFR). Mức giá này thậm chí được cho là thấp hơn giá thành sản xuất urê tại châu Âu.

Theo Argus Nitrogen ngày 23/6/2022, do thiếu hụt nguồn khí từ Nga, nên giá khí sản xuất urê tại châu Âu đã đạt mức trên 40USD/mmBtu, tương đương giá thành urê xuất xưởng là 800-900 USD/tấn và giá ammonia là 1.375 USD/tấn.

Ngành phân bón Việt Nam với công nghệ sản xuất, chất lượng sản phẩm và giá thành hoàn toàn đủ khả năng cạnh tranh với các quốc gia khác. Bên cạnh đó năng lực sản xuất urê của 4 nhà máy tại Việt Nam hoàn toàn đáp ứng 100% nhu cầu nội địa và còn dư thừa khoảng 500 ngàn tấn để xuất khẩu.

Đây chính là cơ hội cho các nhà máy sản xuất urê trong nước đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu, tối ưu công suất và tăng cường đóng góp cho ngân sách nhà nước từ nguồn thuế xuất khẩu. Được biết, một số nhà máy sản xuất phân bón trong nước đã xuất khẩu được sang một số thị trường khó tính như Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines, Thái Lan, Đài Loan, Úc.